Βασίλης Περαντζάκης

Επιμέλεια: Σύλβια Μπενάκη

synenteuxis.gr

Ό,τι πρόκειται να διαβάσετε παρακάτω ίσως σας φανεί μακρινό ή ουτοπικό. Αλλά πια εξέλιξη θα υπήρχε άραγε στην ανθρώπινη ιστορία, αν κάποιοι δε ξεκινούσαν το κυνήγι μιας  ¨ανέφικτης¨ δήθεν ιδέας; Αυτή τη φορά, μας δίνεται η ευκαιρία με έναν πολύ απλό τρόπο, να τολμήσουμε μία αλλαγή συμμετέχοντας σε μία προσπάθεια, που ξεκίνησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση με το όραμα μιας δίκαιης κοινωνίας, όπου όλοι θα δικαιούνται ένα Βασικό Εισόδημα, το οποίο και θα καλύπτει τις βασικές μας ανάγκες. Μια ιδέα που θέλει χρόνο και δουλειά. Αλλά αν δεν ξεκινήσουμε από τώρα, δε θα γίνει ποτέ εφικτό, ενώ έχουμε όλοι την ευκαιρία να γίνουμε ενεργοί Ευρωπαίοι πολίτες. Στις λεπτομέρειες μας βοήθησε ο κύριος Βασίλης Περαντζάκης, ο οποίος, ως μέλος της ελληνικής ομάδας, μας εξήγησε ακριβώς τι είναι η «Πρωτοβουλία για το Βασικό Εισόδημα» και το μοιραζόμαστε μαζί σας.

Θα ξεκινήσουμε με το προφανές: Τι σημαίνει «Πρωτοβουλία για το Βασικό Εισόδημα»;

Υπάρχουν δύο κομμάτια. Το ένα είναι το Βασικό Εισόδημα. Είναι ένα ποσό που δίδεται, από την πολιτική οντότητα, δηλαδή από το Κράτος, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την πόλη στην οποία ζούμε, ατομικά, ξεχωριστά σε κάθε πολίτη της οντότητας αυτής ή μόνιμο κάτοικο, ανάλογα με το πώς έχει οριστεί. Η Πρωτοβουλία, τώρα συγκεκριμένα, είναι θεσμοθετημένη διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από τα μέσα του 2012 υπάρχει η δυνατότητα ένα εκατομμύριο Ευρωπαίοι πολίτες, από τουλάχιστον εφτά διαφορετικές χώρες να ορίσουν πολιτική ατζέντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό το ένα εκατομμύριο υπογραφές προσπαθούμε τώρα να μαζέψουμε για να προωθήσουμε τη μελέτη ενός Βασικού Εισοδήματος.

Υπάρχουν κριτήρια για τους πολίτες που θα δικαιούνται αυτό το εισόδημα;

Είναι χωρίς όρους. Το μόνο που απαιτείται είναι να είναι κάποιος πολίτης ή εγγεγραμμένος, μόνιμος κάτοικος, ανάλογα με το πώς θα αποφασιστεί να δοθεί. Μένει να μελετηθεί, αν θα δίνεται σε παιδιά και με ποια διαδικασία, γιατί αν δίνεται σε νεογέννητα για παράδειγμα είναι πιθανό κάποιοι γονείς, να τα εκμεταλλεύονται  οι ίδιοι. Αυτό που σκεφτόμαστε είναι να μελετηθεί προς μια κατεύθυνση που, είτε θα δίνεται ως κεφαλαιοποίηση, είτε μόνο ένα μέρος του ποσού να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους γονείς και το υπόλοιπο να μένει για τα παιδιά αργότερα.

Το ποσό γνωρίζουμε περίπου τι ύψος θα έχει;

Είναι ένα από τα θέματα που ζητάμε να μελετηθεί. Αυτό που έχει ήδη προετοιμαστεί είναι κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις, όπως για παράδειγμα ένα καθολικό ΦΠΑ της τάξεως του 19%, που θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση ένα μηνιαίο ποσό των 200 ευρώ για κάθε πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πιστεύετε ότι θα μπορούσε να υλοποιηθεί αυτό στην Ελλάδα, η οποία αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει την οικονομική δυσχέρεια;

Το συγκεκριμένο κομμάτι, επειδή μιλάμε καθαρά για οικονομικά, απαιτεί αρκετή μελέτη και δεν είναι τόσο εύκολο να εφαρμοστεί. Γι’ αυτόν τον λόγο η «Πρωτοβουλία» δε λέει: ¨δώσε σε κάθε κάτοικο 200 ευρώ¨.  Λέει να μελετηθεί ο τρόπος που θα εφαρμοστεί, γιατί θα πρέπει να γίνει αλλαγή και στο φορολογικό σύστημα και στην αποδοτικότητα των φόρων και στο πώς ορίζονται οι προνοιακές παροχές. Γιατί για παράδειγμα, ένα από τα προβλήματα στην Ελλάδα είναι πως η εισπραξιμότητα του ΦΠΑ είναι της τάξης του 70%. Υπολείπεται ένα 30%... Είναι ένα τεράστιο πρόβλημα για ένα τέτοιο εγχείρημα. Αντίθετα στο Λουξεμβούργο είναι μόνο το 2% η διαφυγή του ποσοστού. Εκεί θα μπορούσε να δοθεί ευκολότερα. Ένα από τα βασικά ζητήματα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ενιαία οικονομική πολιτική και οικονομικό πλαίσιο, πάνω στο οποίο δουλεύει, οπότε όλα αυτά θα πρέπει να εναρμονιστούν. Στην ουσία, για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται να ενισχυθεί και η πολιτική και η οικονομική ένωση της Ευρώπης και να μην είναι απλώς ¨δεν έχουμε στα σύνορα τελωνεία¨.

Εσείς πώς συνδεθήκατε με την κίνηση αυτή και για ποιους λόγους;

Βασικά, όταν το έμαθα εγώ, είχε ήδη ξεκινήσει η «Πρωτοβουλία». Γνώριζα από παλιότερα για το «Βασικό Εισόδημα». Απλά δεν ήξερα για την «Πρωτοβουλία» τη συγκεκριμένη. Ήρθε εδώ ο Πανευρωπαϊκός Συντονιστής από τη Γαλλία και ζήτησε να έχει επαφές με διάφορα κόμματα, συλλογικές οντότητες, δηλαδή την Τράπεζα Χρόνου, κάποιες ομάδες οι οποίες ασχολούνται καθαρά με ακτιβιστικές ασχολίες κ.ο.κ Απλά έτυχε να είμαι εδώ, όταν μας έκανε την παρουσίαση και μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον.

Απ΄ ό,τι διάβασα, στόχος είναι όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες να μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες , ώστε να μπορούν μετά απελευθερωμένοι από το κομμάτι της επιβίωσης να επιλέξουν το επάγγελμα, το οποίο πραγματικά επιθυμούν...

Είναι ένα από τα θετικά που μπορεί να έχει αυτή η κίνηση.

Ποια άλλα πλεονεκτήματα θα μπορούσαν να υπάρχουν;

Θα μπορούσε αυτό το ποσό να χρησιμοποιηθεί από άτομα, τα οποία έχουν μηδενικό εισόδημα. Θα μπορούσε να βοηθήσει στο να ξεκινήσουν να συμμετέχουν στην κοινωνία, πολύ πριν το στάδιο της εργασίας, γιατί αυτοί οι άνθρωποι σήμερα αποκλείονται. Δεν έχουν καν τη δυνατότητα να πάρουν ένα Μέσο Μαζικής Μεταφοράς και να μεταφερθούν κάπου, αν πετύχουν έλεγχο θα πρέπει να ζητήσουν βοήθεια κλαίγοντας, το οποίο είναι κάτι υποτιμητικό για έναν άνθρωπο. Δίνει πίσω την αξιοπρέπεια. Στα παιδιά δίνει ένα κεφάλαιο, ώστε να ξεκινήσουν τη ζωή τους άμεσα. Εφ’ όσον έχει μαζευτεί ένα ποσό μέχρι την ενηλικίωσή τους, μπορούν μετά να το δώσουν για να κάνουν ό,τι θελήσουν, είτε να αρχίσουν μία επιχείρηση, είτε να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Μέχρι σήμερα οι οικογένειες είναι αυτές που επιβαρύνονται με τα έξοδα ενός φοιτητή, όταν επιθυμεί να συνεχίσει και παραπάνω από το οικονομικό όριο της οικογένειας. Υπάρχουν και άλλα τα οποία πιθανόν να μην τα έχουμε ακόμα σκεφτεί. Ο άνθρωπος είναι πολύ δημιουργικός. Μπορεί να κάνει ο,τιδήποτε! Ίσως να βοηθούσε σε φιλανθρωπικές οργανώσεις.

Πιθανόν να υπάρξει και ένας αντίλογος, ο οποίος να υποστηρίζει πως ελλοχεύει ο κίνδυνος, οι άνθρωποι να επαναπαύονται με το εισόδημα αυτό ή να το εκμεταλλεύονται και να σταματήσουν τελικά να είναι δημιουργικοί, δηλαδή η προσπάθεια να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα..

Οι άνθρωποι που έχουν άλλους πόρους, οι πλούσιοι δηλαδή, δε σταματούν να δουλεύουν. Εδώ μιλάμε για ένα ποσό που δε σε κάνει πλούσιο, απλά σου δίνει τη δυνατότητα να βγεις από ένα τέλμα που ίσως έχεις και να προχωρήσεις. Είναι μόνο για την επιβίωση και ο άνθρωπος δεν είναι μόνο επιβίωση. Μέχρι σήμερα, όσοι δεν έχουν καθόλου εισόδημα, τι κάνουν; Σπαταλούν όλο τους τον χρόνο, ώστε να βρουν χρήματα για την επιβίωση. Αυτό μπορεί να τους παίρνει και 16-18 ώρες την ημέρα. Δεν έχουν χρόνο για τίποτε άλλο. Επίσης, στον χώρο της εργασίας, το ποσό αυτό θα δίνει τη δυνατότητα σε έναν άνθρωπο να αναζητά δουλειές με καλύτερες συνθήκες για αυτόν. Αυτοί που ίσως χάσουν να είναι οι υψηλόμισθοι. Ίσως δηλαδή το αφεντικό τους μειώσει 200 ευρώ τον μισό τους. Αυτό μπορεί να συμβεί, αλλά εμείς δε στοχεύουμε σε αυτό. Εμείς στοχεύουμε σε αυτούς που δεν έχουν εισόδημα, στην εξομοίωση της διαφοράς που υπάρχει ανάμεσα στα εισοδήματα. Θα δίνεται σε όλους, ώστε να μην υπάρχει και διαφθορά, γιατί σήμερα τα επιδόματα δίδονται με συγκεκριμένα κριτήρια με αποτέλεσμα κάποιος που τα χάνει, επειδή υστερεί σε λίγα από αυτά τα κριτήρια, τα οποία συνήθως είναι φορολογικά, να αποφασίζει να κρύβει, ώστε να μπορεί να πάρει το επίδομα. Αυτό τελειώνει. Δεν έχει κανένας λόγο να κρύψει κάτι ή να αλλάξει τα δεδομένα του μόνο και μόνο για να πάρει αυτό το εισόδημα. Δεν είναι επίδομα! Είναι εισόδημα. Μάλιστα, υπάρχει ήδη ορισμένο στη Χάρτα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το άρθρο 25 μιλά καθαρά. Όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα να τους παρέχονται τα βασικά αγαθά για την επιβίωσή τους. Δηλαδή, φαγητό, στέγη, ρουχισμός. Αυτά καλύπτονται με ένα μικρό ποσό, ανάλογα βέβαια και τη χώρα. Όλα αυτά θα πρέπει να μελετηθούν και γι’ αυτό μιλάμε για μελέτη και ΟΧΙ για εφαρμογή. Ακόμη και οι πολέμιοι θα πρέπει να υπογράψουν για να μελετηθεί και να έχουμε τις απαντήσεις και στις δικές τους ερωτήσεις. Δεν είναι μόνο τα υπέρ που θέλουμε να απαντηθούν, αλλά και το τι αρνητικό θα μπορούσε να συμβεί, ώστε να το διορθώσουμε.

Ακόμη και τώρα προλαβαίνετε να ανεβάσετε τον αριθμό των υπογραφών υπογράφοντας εδώ: https://ec.europa.eu/citizens-initiative/REQ-ECI-2012-000028/public/index.do, ενώ μπορείτε να ενημερωθείτε μέσω της ιστοσελίδας: http://www.basicincome.gr/portal/el/ ή του Facebook: https://www.facebook.com/basicincomegr?fref=ts,από το Twitter: https://twitter.com/basic_incomegr, ακόμη και από το σχετικό application: https://play.google.com/store/apps/details?id=vasper.biz.information.eu.gov.ecidroid. Για να υπογράψει κανείς πρέπει να είναι Ευρωπαίος πολίτης. Τα προσωπικά στοιχεία δίνονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ΔΙΑΓΡΑΦΟΝΤΑΙ 18 μήνες ύστερα από την έναρξη της συλλογής των υπογραφών.

Το ψήφισμα λήγει στις 14 Ιανουαρίου. Μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου είχαν υπογράψει 33 Ευρωβουλευτές δήλωση υποστήριξης. Έχουν συλλεχθεί περίπου 192.000 υπογραφές σε ευρωπαϊκό επίπεδο (κάτι λιγότερο από το 20% του στόχου). Στην Ελλάδα χρειάζονταν 16.500 υπογραφές, ώστε να μπει στις 7 χώρες που έπρεπε να έχουν συλλέξει έναν ορισμένο αριθμό και 33.000 για να φτάσει το δικό της μερίδιο στο 1.000.000 από τις 27 χώρες της Ευρώπης. 
Το Βασικό Εισόδημα είναι γνωστό ως ιδέα αρκετά χρόνια, τα τελευταία τριάντα συζητείται εντονότερα σε πολιτικό επίπεδο, ενώ τον τελευταίο χρόνο έγινε ευρέως γνωστό και αρχίζει να τίθεται υπό σοβαρή διαπραγμάτευση, κάτι που ήταν και ένας από τους βασικούς στόχους στην κίνηση αυτή.

Ακόμη και αν δε συλλεχθούν οι υπογραφές μέχρι την ορισμένη ημερομηνία, η προσπάθεια θα επαναληφθεί σε δύο χρόνια, οπότε και θα έχει ενημερωθεί σχετικά, το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών. Αν δεν επιθυμείτε να υπογράψετε, τουλάχιστον μπορείτε να το διαδώσετε! Άλλωστε αφορά τη μελέτη και όχι την εφαρμογή του μέτρου.