Αντιγονη Λυμπερακη

Επιμέλεια: Στέλιος Τσεβάς

Η Αντιγόνη Λυμπεράκη είναι υποψήφια ευρωβουλευτής με τις "Γέφυρες", Αντιπρόεδρος της "Δράσης" και καθηγήτρια οικονομικών στο Πάντειο. Την γνώρισα σε μια εκδήλωση του synenteuxis.gr για την πολιτική βία πριν μερικούς μήνες. Είναι δραστήρια, άμεση στην επικοινωνία της και έχει το θάρρος της γνώμης της. Διακρίνεται για την ευαισθησία της προς το γυναικείο φύλλο και τις συνεπώς φιλελεύθερες τοποθετήσεις της την περίοδο της κρίσης. Είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. 

-Γιατί κατεβαίνει ένας ακαδημαϊκός στην πολιτική; Η ενασχόλησή σας με την πολιτική έχει κρατήσει "πίσω" την ακαδημαϊκή σας έρευνα;

Έκτακτες συνθήκες απαιτούν νέους στόχους και νέες συμπεριφορές. Αλλά η προσαρμογή δεν σημαίνει μεταμόρφωση.

Η ακαδημαϊκή έρευνα και η διδασκαλία, με έχουν διαμορφώσει και μου έχουν προσφέρει τα εργαλεία να καταλαβαίνω τι συμβαίνει γύρω μου. Ίσως το σημαντικότερο, με έχουν μάθει πως πρέπει να αναλαμβάνω τις ευθύνες μου. Έτσι η πολιτική δραστηριότητα δεν αντιβαίνει, αλλά προκύπτει άμεσα και από την ακαδημαϊκή μου διαδρομή.

Ανήκω σε αυτούς τους οικονομολόγους που θεωρούν ότι η επιστήμη τους δεν έχει λόγο ύπαρξης αν δεν καταπιάνεται με τα προβλήματα των πραγματικών ανθρώπων στην κοινωνία και δεν προσπαθεί να τα βελτιώνει. Η έρευνά μου τα τελευταία χρόνια επικεντρωνόταν στις δυσκολίες που έχουν οι Ελληνίδες να ταιριάσουν τις υποχρεώσεις του σπιτιού και της δουλειάς τους, την ένταξη των μεταναστών, τις προκλήσεις της γήρανσης του πληθυσμού. Αυτή την εποχή εξετάζω τις επιπτώσεις της κρίσης για το άτυπο κοινωνικό κράτος – το πώς η οικογενειακή αλληλεγγύη ‘ανασκουμπώνεται’ για να βοηθήσει τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τα βάρη που προσθέτει η υπερφορολόγηση.

Έτσι πολιτική δραστηριότητα και έρευνα βρίσκονται σε συνεχή και γόνιμο διάλογο. Αυτός ο διάλογος μεταξύ θεωρίας, επιστήμης και πολιτικών προτάσεων  είναι στην ουσία ο λόγος που βρίσκομαι στην πολιτική. Δεν θα ήθελα με τίποτε να διακοπεί. Σαν ευρωβουλευτής οφείλω να βάζω πρώτα τα καθήκοντα της Ευρωβουλής. Η διατήρηση ενεργού επαφής με την επιστήμη θα είναι μέθοδος βελτίωσης της δουλειάς μου εκεί.

Συνοψίζοντας, ελπίζω μπαίνοντας στην πολιτική, να αξιοποιήσω για το γενικό καλό όλα αυτά που προσπαθούσα να μάθω στους φοιτητές μου τόσα χρόνια στο πανεπιστήμιο. 

-Έχετε διατελέσει υψηλόβαθμο στέλεχος του "αριστερού" Συνασπισμού ως το 1996 και σήμερα είστε αντιπρόεδρος της "φιλελεύθερης" Δράσης. Ποια η σχέση της Αριστεράς με τον Φιλελευθερισμό;

Όταν η μαθήτρια του Ρήγα αποφάσισε να γίνει η φοιτήτρια της ΚΝΕ, παρακινήθηκε από την περισσότερη δράση και τα λιγότερα λόγια, τα περισσότερα αμφιθέατρα και τα λιγότερα καφενεία. Και προ παντός την αίσθηση ότι προσπαθείς, μαζί με άλλους να αλλάξεις τα πράγματα προς το καλύτερο πραγματικά και όχι μόνο στα λόγια. Τηρουμένων των αναλογιών και ίσως  με μεγαλύτερη ωριμότητα η επιλογή μου εδώ και δύο χρόνια να είμαι στη Δράση (με κεφαλαίο) προκύπτει από τους ίδιους λόγους. Η Δράση λέει αυτά που εννοεί και εννοεί αυτά που λέει, ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο. 

Σε ένα σύνθετο και παγκοσμιοποιημένο κόσμο, η πραγματική προώθηση των συμφερόντων των λιγότερο τυχερών προκύπτει από αξιοποίηση των κανόνων του παιχνιδιού. Όχι μέσα από μάχες οπισθοφυλακών που στόχο έχουν μόνο το επικοινωνιακό προφίλ του ομιλούντος. Το ζητούμενο σήμερα είναι ευκαιρίες για όλες και για όλους, τις οποίες πρέπει να είμαστε έτοιμοι  να αξιοποιούμε και να διευρύνουμε. Αυτή είναι μια βασική αρχή του φιλελευθερισμού. Για παράδειγμα, παλιότερα η «σθεναρή υποστήριξη» εργασιακών δικαιωμάτων οδήγησε στο οριστικό κλείσιμο μεγάλων επιχειρήσεων και απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας. Πόσο προοδευτικό ήταν αυτό;

-Ποια η σχέση του φιλελευθερισμού με το νεοφιλελευθερισμό;

Η ένδεια θέσεων και ιδεών που χαρακτηρίζει τα ‘καθεστωτικά’ κόμματα τα οδηγεί να απορρίπτουν προτάσεις με εύκολες και, εν πολλοίς, ψευδείς γενικεύσεις. Μια τέτοια τακτική, ιδίως από την πλευρά της λεγόμενης Κεντροαριστεράς, είναι η ταύτιση του φιλελευθερισμού με το νέο- φιλελευθερισμό. Μια τέτοια ταύτιση, ιδίως αν συνοδεύεται με ισχυρή δόση άγνοιας, είναι αντίστοιχη του να μπερδεύεις την δημοκρατία με την Νέα Δημοκρατία. Την καλύτερη απάντηση πάνω σε αυτό μας την πρόσφερε ο Γκυ Φερχόφστατ, πρόεδρος των Ευρωπαίων Φιλελευθέρων,  σε πρόσφατο άρθρο του (http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.post&id=33464 ):

«Οι φιλελεύθεροι δεν είμαστε νεοφιλελεύθεροι και οι νεοφιλελεύθεροι δεν είναι φιλελεύθεροι. ... Αυτοί που εκουσίως ταυτίζουν τον φιλελευθερισμό με τον νεοφιλελευθερισμό το κάνουν για να υποκρύψουν τη δική τους ταύτιση με τις πιο ανελεύθερες και αντιδημοκρατικές τάσεις του νεοφιλελευθερισμού.»

Όπως και να έχει το θέμα εμείς, ως μη επαγγελματίες πολιτικοί,  αφήνουμε τις ταμπέλες για αυτούς που δεν έχουν τίποτε καλύτερο να κάνουν. Προσπαθούμε να είμαστε χρήσιμοι και όχι αρεστοί.

-Γιατί η Δράση κατεβαίνει αυτόνομα στις ευρωεκλογές; Δεν υπάρχουν άλλα κόμματα με τα οποία θα μπορούσατε να συνεργαστείτε (π.χ. Ελιά, Ποτάμι, ΔΗΜΑΡ, ΝΔ, κ. Χατζημαρκάκη);

Η Δράση δεν κατεβαίνει μόνη της στις ευρωεκλογές. Κατεβαίνει με το συνδυασμό ΓΕΦΥΡΕΣ, και συνεργάζεται με τη Δημιουργία Ξανά.

Εμείς έχουμε αντλήσει τα διδάγματα της μη συνεργασίας:  Τον Μάιο του 2012  ένα συμπαγές 7% κεντρώων ψήφων τριχοτομήθηκε όταν τρία κόμματα δεν γεφύρωσαν τις ελάχιστες διαφορές που είχαν. Μεγάλος χαμένος ήταν η Ελλάδα:  Αντί να μπορεί να σχηματιστεί μια σταθερή μεταρρυθμιστική κυβέρνηση, αναγκάστηκε να συρθεί σε δεύτερες εκλογές και σε ένα νέο και πιο επικίνδυνου διπολισμό.

Έτσι, είμαστε αταλάντευτα υπέρ της συνεννόησης. Δεν μπορούμε να την επιβάλλουμε όμως σε κανένα. Αν και έχουμε  κοινούς τόπους με τα κόμματα που αναφέρατε η συνεργασία δεν προχώρησε:  Η Ελιά δεν ήθελε φιλελεύθερους, η ΔΗΜΑΡ τους αγαπάει στα κρυφά (αλλά δεν συνεργάζεται φανερά μαζί μας), ο κ. Χατζημαρκάκης συνομίλησε μαζί μας αλλά δεν τελεσφόρησε η προσπάθεια.  Το Ποτάμι επιχειρεί να προχωρήσει αυτοτελώς μέχρι τις ευρωεκλογές για να ‘καταγράψει δυνάμεις’.

Εμείς είμαστε εδώ.  Δεν κρυβόμαστε και διαθέτουμε σαφείς και συγκεκριμένες μεταρρυθμιστικές θέσεις. Χαιρόμαστε όταν άλλοι υιοθετούν μεγάλα τμήματα των ιδεών και του προγράμματός μας, αφού αυτό είναι ένα βήμα σύγκλισης. Ως αληθινοί  φιλελεύθεροι, αλλοίμονο αν  προστατεύαμε την πνευματική μας ιδιοκτησία σαν παλαιού τύπου κρατιστές! Αντιθέτως,  την βλέπουμε ως το πεδίο πάνω στο οποίο θα χτιστούν οι συγκλίσεις.  Στο ίδιο το πεδίο παραμένουμε, πανετοιμότατοι για συνεργασίες και προγραμματικές συγκλίσεις, και  μετά τις εκλογές.

-Σε ποια ευρωομάδα θα ενταχθεί η Δράση εφόσον εκλέξει ευρωβουλευτές;

Η Δράση είναι ενταγμένη εδώ και χρόνια στην Συμμαχία των Φιλελευθέρων και Δημοκρατών στην Ευρώπη – το ALDE. Το τρίτο σε μέγεθος κόμμα στο Κοινοβούλιο, ένα κόμμα που δεν εκπορεύεται από μεγάλες χώρες και το οποίο, αφού είναι στο κέντρο, θα ελέγχει τις ισορροπίες μετά τον Μάιο.  Στηρίζουμε με ενθουσιασμό για Πρόεδρο της Κομισιόν τον Γκύ Φερχόφσταντ, έναν άνθρωπο με όραμα για το μέλλον της Ευρώπης.

-Ποια θεωρείτε ότι είναι τα 3 σοβαρότερα σημεία στα οποία η Ελλάδα υπολείπεται των ευρωπαίων εταίρων της; Είναι ζητήματα περισσότερο νοοτροπίας ή δύσκολων πολιτικών αποφάσεων;

Το βασικότερο πρόβλημα της Ελλάδας είναι η αδυναμία να σχεδιάσει το μέλλον της. Αντί να σκεφτούμε και να προτείνουμε μόνοι μας πώς πρέπει να γίνει η χώρα για να μην επιστρέψουμε στην ντροπή του 2009, τα πολιτικά κόμματα αφήνουν την Τρόικα να μιλάει και κάνουν κριτική εκ των υστέρων – λες και αυτά αφορούν κάποια άλλη χώρα. Όταν σε λίγα χρόνια διαπιστώσω πως δεν θα μπορέσω να πάρω σύνταξη, δεν θα με παρηγορήσει αν κάποιος τότε μου πει ότι ‘δεν έφταιγα εγώ’. Θα ήταν καλύτερα από τώρα ΝΑ έχουν το θάρρος να παραδεχτούν ότι το σύστημα που έχουμε είναι υπό κατάρρευση –και να το φτιαξουν.

Νομίζω στην πηγή της αδυναμίας αυτής είναι η έλλειψη κουλτούρας διαλόγου και συζήτησης μεγάλων θεμάτων. Είναι αυτή που βρίσκεται πίσω από την δειλία των κομμάτων και την ατολμία τους να αντιμετωπίσουν τα μεγάλα θέματα. Λένε ότι δεν έχουν νομιμοποίηση, αλλά ο λόγος που δεν την έχουν είναι  γιατί φοβούνται να την ζητήσουν.

Τα άλλα δύο θέματα είναι στην ουσία αποτελέσματα της έλλειψης συζήτησης:

Διαθέτουμε ένα κοινωνικό κράτος-παρωδία που φορολογεί τους αδύναμους για να δώσει  στους ισχυρούς. Που όταν μια γυναίκα προσπαθεί να βρεί πού να αφήσει το παιδί της για να ψάξει για δουλειά, το σύστημα δεν έχει να της προτείνει τίποτε διότι οι πόροι έχουν πάει αλλού. Που διαλέγει για λογαριασμό μας χωρίς να μας ρωτήσει και διοικείται για να ωφελήσει τους παραγωγούς και όχι τους χρήστες.

Έχουμε, τέλος, ανεπάρκεια στην σύνδεση παιδείας-οικονομίας. Την στιγμή που το μέλλον της Ελλάδας εξαρτάται αποκλειστικά από τις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού, εμείς αυτό το υπονομεύουμε, προκειμένου να μην θίξουμε ισορροπίες και ξεβολέψουμε συντεχνίες. Ολο το κύκλωμα εκπαίδευσης πάσχει, περισσότερο όμως το Πανεπιστήμιο. 

-Ποια η θέση σας για το δημοκρατικό έλλειμμα της Ε.Ε.; Θεωρείτε ότι το Ευρωκοινοβούλιο έχει την δυνατότητα να λάβει πολιτικές αποφάσεις ανατρέποντας πολιτικές επιλογές του Συμβουλίου των ηγετών;

Στην ΕΕ τον ρόλο της Κυβέρνησης τον παίζει η Κομισιόν. Η Κομισιόν του κ. Μπαρόζο ήταν απογοητευτική: Άτολμη, χωρίς πεποίθηση δεν είχε το ανάστημα ούτε την διάθεση να αντιταχθεί στις θελήσεις των μεγάλων χωρών. Σε οποιαδήποτε δημοκρατία είναι αυτονόητο να μπορεί κάποιος να αποδοκιμάζει εκείνον που απέτυχε και να προκρίνει κάποιον άλλον που πρεσβεύει κάτι καλύτερο. To δημοκρατικό έλλειμμα υπάρχει, όχι επειδή το Κοινοβούλιο δεν κάνει την δουλειά του, αλλά επειδή ο πολίτης δεν έχει την δυνατότητα να αποδοκιμάσει την Κομισιόν.

Σε αυτές τις εκλογές, για πρώτη φορά θα μπορούμε να εκφέρουμε γνώμη για το ποιος θα ηγηθεί της Κομισιόν, αλλά και να αποδοκιμάσουμε τον τρόπο λειτουργίας των τελευταίων ετών. Ένας πρόεδρος  με νωπή εντολή, μπορεί να στηρίξει την Κομισιόν απέναντι στην υπεροψία και τον ηγεμονισμό των μεγάλων χωρών. Αν μάλιστα ψηφίσουμε τον Γκύ Φερχόφσταντ των φιλελευθέρων, μπορούμε να ελπίζουμε ότι η  πορεία εκδημοκρατισμού θα συνεχίσει.

-Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι σοβαρότερες προκλήσεις για την Ε.Ε. εσωτερικά και εξωτερικά για την προσεχή πενταετία;

Εσωτερικά είναι η εύρυθμη λειτουργία και η ανάκτηση της εμπιστοσύνης μετά το σοκ της κρίσης. Πάνω από όλα απαιτείται αντίσταση στις φυγόκεντρες τάσεις  του ευρωσκεπτικισμού. Η λύση είναι περισσότερη, δικαιότερη και αποτελεσματικότερη Ευρώπη.

Εξωτερικά, η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει να προσφέρει το καλό παράδειγμα στο διεθνές εμπόριο, υπογραμμίζοντας έμπρακτα ότι η συνεργασία βάσει σταθερών και δίκαιων κανόνων είναι η πιο αποτελεσματική απάντηση στις ψυχροπολεμικές τάσεις. Αυτή η εμπιστοσύνη μεταξύ των μεγάλων εμπορικών μπλοκ είναι απαραίτητη για να ανταποκριθούμε στις μεγάλες πλανητικές προκλήσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου, της διαφύλαξης της βιοποικιλότητας και της παγκόσμιας φτώχειας.

-Με βάση τις γνώσεις σας στα οικονομικά, γενικά η ανεργία στην ελεύθερη αγορά εξυπηρετεί κάποιον οικονομικό σκοπό; Η υψηλή ανεργία στην Ελλάδα που οφείλεται σήμερα και πως μπορεί να καταπολεμηθεί; Αν εκλεγείτε ευρωβουλευτής θα αναλάβετε κάποια πρωτοβουλία για την ανεργία;

Η ανεργία είναι σπατάλη ανθρώπων και δυνατοτήτων. Δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό, πέραν του να μας θυμίσει ότι είναι σύμπτωμα μιας σοβαρότερης ασθένειας που πρέπει να αντιμετωπίσουμε με αποφασιστικότητα. Η ελληνική οικονομία, ακόμα και στα ‘καλά’ χρόνια της ταχείας μεγέθυνσης, είχε συστηματικά υψηλότερη ανεργία σε σύγκριση με την Ευρώπη. Στη διάρκεια του πάρτυ, είχαμε μεγέθυνση χωρίς απασχόληση. Προστατεύαμε μερίδες των εργαζομένων με υψηλά προνόμια, και αφήναμε τους «εκτός συστήματος» να πληρώνουν το λογαριασμό. Έτσι, είχαμε υψηλή μακροχρόνια ανεργία, μεγάλες διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών, τεράστια δυσκολία των νέων να βρουν μια πρώτη δουλειά.  Όσο τα εισοδήματα αύξαναν και τα δανεικά έτρεχαν, αυτή την κατάσταση τη διασκεδάζαμε κάπως…

Με την κρίση, όμως, το θέμα της ανεργίας ξέφυγε εντελώς. Ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους και στις νέες. Οι μισθοί συμπιέστηκαν, αλλά επενδύσεις δεν έγιναν, επειδή όλα τα άλλα λειτουργούσαν αρνητικά: φορολογικές επιδρομές και αβεβαιότητα κανόνων, επιδείνωση γραφειοκρατίας και εκδικητικότητας από πλευράς κράτους, κλειστά επαγγέλματα -που παραμένουν κλειστά παρά τις αλλεπάλληλες ψευτο-μεταρρυθμίσεις- έλλειψη ανταγωνισμού στην αγορά που κρατάει τις τιμές υψηλές, και γενικότερη αβεβαιότητα για το αύριο…

Υπάρχουν λύσεις, και αυτές πρέπει να αναζητηθούν και μέσα στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη.

Στην Ελλάδα πρέπει να κάνουμε μεταρρυθμίσεις που να οδηγούν σε ένα κλίμα ευνοϊκό για τις επιχειρήσεις, με τόνωση της ρευστότητας και των πιστώσεων.

Στην Ευρώπη χρειάζεται μια γενναία αναδιανομή πόρων από χώρες πλούσιες σε απασχόληση προς χώρες φτωχές σε ευκαιρίες. Πρέπει να σχεδιάσουμε ένα σύστημα ασφάλισης κατά της ανεργίας για ολόκληρη την Ευρώπη. Όπως ο άνεργος της Κοζάνης παίρνει επίδομα από τις εισφορές της εργαζόμενης στα Χανιά, έτσι και η ελληνίδα αρχιτέκτων στην Αυστρία πρέπει να χρηματοδοτεί με εισφορές τον άνεργο της Νάπολης ή της Θεσσαλονίκης!

-Ποιες είναι γενικά οι προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη; Ποιος ο ρόλος του κράτους στην ιδανική κατ' εσάς οικονομία; Ποιος ο ρόλος των επιχειρήσεων; Ο κοινωνικός ρόλος των επιχειρήσεων (ως δημιουργών θέσεων απασχόλησης) πρέπει να συνεπάγεται κάποιες ιδιαίτερες εγγυήσεις/ περιορισμούς στην διεύθυνσή τους;

Δεν θέλω να θεωρητικολογήσω. Θα μιλήσω για αυτό το κράτος που έχουμε στην Ελλάδα. Πρέπει να γίνει μικρότερο, λιγότερο πατερναλιστικό, λιγότερο παρεμβατικό στη ζωή όλων μας - εκεί που δεν του ζήτησε κανείς να μπαίνει. Δεν είναι εργαλείο στα χέρια των πολιτικών, ούτε των πανεπιστημιακών, ούτε όμως και των παπάδων. Το κράτος δεν υπάρχει για να διορίζει, για να πλουτίζει και να αποκαθιστά εκλεκτούς.  

Για όλα αυτά συμφωνούν οι πάντες,  από τις παρυφές της παλαβής δεξιάς ως τους πιο σώφρονες  Συριζαίους  - στα λόγια. Αν επιλέγουν να τσακώνονται για το τι θα ισχύει στην ουτοπία του καθενός και δεν προχωρούν σε αυτά που είναι κάτω από τη μύτη τους, οφείλεται στην επιθυμία τους να αποφύγουν το πολιτικό κόστος – δηλαδή να διατηρήσουν την κομματική τους πελατεία.

Ας συμφωνήσουμε σε ένα πρόγραμμα για βελτίωση του κράτους και έχουμε καιρό να τσακωθούμε αφού το φτιάξουμε. Όπως είχα πεί το 2012, όταν εντάχθηκα στην Δράση, «Πριν αποφασίσουμε αν πάμε Σποράδες ή Κυκλάδες, πρέπει να αποφασίσουμε να μην πάμε στον πάτο».

-Που αποδίδετε την άνοδο των φασιστικών κομμάτων στην Ευρώπη και την Ελλάδα;

Η άνοδος του φασισμού στη Ελλάδα δεν είναι συγκυριακό φαινόμενο.  Τρείς ενδημικές τάσεις της Ελληνικής κοινωνίας την ενθάρρυναν:

Πρώτον, Η Ελληνική κοινωνία είχε πάντα μια δυσανεξία και δυσπιστία στο διαφορετικό. Η ‘Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών’ είχε ανάγει την καταθλιπτική ομοιομορφία σε προτέρημα.. Η επαμφοτερίζουσα στάση μας σε θέματα όπως η μετανάστευση και τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων διατήρησε άσβεστο ένα παλιό πρόβλημα.

Δεύτερον, ο τρόπος διδασκαλίας της ιστορίας έβαζε πάντοτε στο κέντρο το ’ανάδελφο έθνος’ και επικεντρωνόταν  σε μάχες και σκοτωμούς . Όλοι επιβουλεύονταν την μικρή πατρίδα, η οποία πορευόταν από καταστροφή σε αυτοθυσία. Κουβέντα καμιά για δημιουργία, δημιουργικότητα, ευαισθησία, αναγνώριση της συμμετοχής της Ελλάδας σε παναθρώπινες αξίες και επιτεύγματα, πλήρης αποσιώπηση της συνεισφοράς του γυναικείου φύλου.

Τρίτον, οι πολιτικοί μας έχουν μια δυσανεξία στο να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις πράξεις τους.  Τους ένοιαζε να ρίχνουν τις ευθύνες έξω και σε άλλους, φτάνει να μην την αναλάμβαναν οι ίδιοι. Στο πλαίσιο αυτό δεν αντιδρούσαν όταν κυκλοφορούσαν σενάρια συνωμοσίας και φαντασιώσεις πλεκτάνης και επιβουλής. Από  το να λές ότι υπάρχει συνωμοσία, ώσπου να φτάσεις να προσωποποιείς την απειλή στο πρόσωπο των πλέον αδύναμων– των μεταναστών - είναι ένας πολύ σύντομος δρόμος.

Το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής δεν οφείλεται αποκλειστικά στους Μπαλτάκους. Στρώσαμε το χαλί για το φασισμό όλο το διάστημα που αποφεύγαμε να δώσουμε σθεναρά και αποφασιστικά  τις μάχες υπέρ των δικαιωμάτων, υπέρ της λογικής και υπέρ της ευθύνης.

-Θεωρείτε ότι αυτή η κρίση απειλεί την κοινωνική θέση της γυναίκας; Θα αναλάβετε κάποια σχετική πρωτοβουλία στο ευρωκοινοβούλιο εφόσον εκλεγείτε;

Οι γυναίκες δυστυχώς βρίσκονται συχνά στις υποσημειώσεις – στα παραλειπόμενα των αφηγήσεων της κρίσης.  Αντιθέτως είναι πρωταγωνίστριες. Αυτές προσπαθούν να βολέψουν τα οικονομικά του νοικοκυριού και να αντιδράσουν στον φορομπηχτισμό. Αυτές ανασκουμπώνονται να ψάχνουν τρόπο να τονώσουν το οικογενειακό εισόδημα και αυτές να αναπληρώσουν τα κενά της κοινωνικής πολιτικής. Όμως, η συζήτηση διεξάγεται σαν να υπήρχαν μόνο άνδρες και αγνοώντας τη γυναικεία οπτική. Οι δράσεις που αφορούν τις μητέρες πάντα βρίσκονται στη πρώτη γραμμή των περικοπών.  Στους στατιστικούς δείκτες της Ελλάδας οι γυναίκες είναι αόρατες και έτσι τα συμφέροντά τους εύκολα προσπερνιούνται.  

Ξέρω πολύ καλά από την ερευνητική δουλειά μου στη θέση της γυναίκας στην Ελλάδα ότι η ΕΕ έχει παίξει κομβικό ρόλο σπρώχνοντας ένα ανίδεο και ανδροκρατούμενο Ελληνικό σύστημα να δίνει, επί τέλους, κάποια σημασία στην γυναίκα. Η έξοδος από την κρίση είναι ευκαιρία να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη. Για τον λόγο αυτό πρέπει να στείλουμε Ελληνίδες στη Ευρωβουλή που να έχουν την ευαισθησία και την γνώση να καταλάβουν πού είναι οι ευκαιρίες και πού οι παγίδες.

-Γιατί θα λέγατε σε ένα νέο (που σκέφτεται να απέχει) να ψηφίσει στις ευρωεκλογές αφενός, αφετέρου γιατί να ψηφίσει εσάς προσωπικά;

Δεν θα της μιλούσα με συγκατάβαση, θεωρώντας ότι εγώ έχω την αυθεντία ή ότι ξέρω περισσότερο από εκείνη. Από εκεί και πέρα, για τη νέα κοπέλα, οι ανοικτοί ορίζοντες  είναι κάτι αυτονόητο και δεν χρειάζεται να της το υπενθυμίσω εγώ. Το βλέπει στην καθημερινότητά της, όταν σερφάρει ή όταν συνομιλεί στο ιντερνετ με κάποιο που κάθεται μπροστά σε ένα υπολογιστή χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά.

Όσο και αν προσπαθούν τα Ελληνικά κόμματα να της το αποκρύψουν, η ευρωπαϊκή διάσταση παίζει ήδη μεγάλο ρόλο στη ζωή της και θα παίζει μεγαλύτερο στο μέλλον. Για την συμφιλίωση της ζωής και οικογένειας όταν δουλεύει, το πώς θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τις διακοπές της και αν θα πληρώνει για να χρησιμοποιεί το smart phone της στο Λονδίνο. Κυρίως όμως θα της θύμιζα ότι ψηφίζοντας θα αισθανθεί ταυτόχρονα Ελληνίδα και Ευρωπαία, και ότι αυτό αποτελεί την καλύτερη ελπίδα να ξεφύγει από την μιζέρια που προσπαθούν όλοι να της μεταδώσουν.

Γιατί εμένα;  Γιατί είμαι φιλελεύθερη – και θέλω όλοι να εξασκούν τα δικαιώματά τους. Γιατί είμαι περήφανη που είμαι ευρωπαία στην Ελλάδα και Ελληνίδα στην Ευρώπη. Γιατί εμάς στις Γέφυρες δεν μας νοιάζουν οι δεξιές και αριστερές ταμπέλες. Λέμε τα πράγματα ανοικτά και χωρίς φόβο.

Αν βρεί κάποια  άλλη που την πείθει περισσότερο– να πάει να ψηφίσει και ας μην μας ψηφίσει. Στις εκλογές αυτές η συμμετοχή είναι πιο σημαντική από το αν θα παχύνω εγώ προσωπικά με σοκολατάκια από τις Βρυξέλλες.